25 november 2021
Zeven jaar lang deed ik onderzoek naar de terugkeer van mannen en vrouwen die zich hebben aangesloten bij ISIS. Dit onderzoek deed ik vanuit mijn werk als rapporteur van de Raad van Europa. Vandaag schreef ik een opiniestuk in Elsevier waarin ik pleit voor een speciale Officier van Justitie om onderzoek te doen naar de terugkerende leden van ISIS.
Lees het stuk hier
Het liefst had ik een internationaal tribunaal in de regio gezien. Dat uitgewerkte voorstel deed ik in mijn rapport bij de Raad van Europa en in dit academische artikel. Het stond ook niet per ongeluk in het regeerakkoord van 2017, maar Nederland diende geen voorstel in in de Veiligheidsraad van de VN. Ook verzocht ik het Internationaal Strafhof, samen met collega’s uit Europa, om Westerse ISIS-strijders te vervolgen voor genocide
Als je wilt begrijpen waarom ik dit wel, bekijk hier het interview dat ik hield met Nadia Murad, die later de Nobelprijs zou winnen. Zij was seksslaaf bij ISIS. En realiseer je je dat mensen vanuit Nederland naar ISIS gebied reisden in de wetenschap dat ISIS andersdenkenden op vreselijke wijze vermoorde.
De Nederlandse regering kiest er nu voor om een aantal van deze mensen terug te halen. Het is juist belangrijk dat zij dan berecht worden voor de misdrijven die ze begaan hebben: lidmaatschap van ISIS – een terroristische organisatie -, genocide of het houden van seksslaven. Dat kan en dat laat Duitsland zien: zij hebben een vrouw die zich had aangesloten bij ISIS veroordeeld voor de moord op een vijfjarig jezidimeisje.
Mijn pleidooi om ISIS-strijders tóch in Nederland te berechten, is niet bepaald ingegeven door het motief om daders ‘gemakkelijk te laten wegkomen’ met hun misdaden. Het omgekeerde is het geval. Ik pleit ervoor dat IS-leden een strafproces krijgen omdat straffeloosheid in mijn optiek een slechte en gevaarlijke toestand is. Wanneer ernstige misdaden niet bestraft worden, wordt daarmee het signaal afgegeven dat we slachtoffers niet belangrijk vinden en dat daders hun gang kunnen blijven gaan. De VN beschouwt straffeloosheid terecht als de belangrijkste factor bij het voortduren van schendingen van mensenrechten. ISIS heeft bijzonder wrede misdrijven begaan en houdt ook nu nog altijd duizenden jezidi-vrouwen als slaaf gevangen.
Het zal niet makkelijk zijn om de bewijslast tegen ISIS-leden rond te krijgen. Maar dat betekent niet dat wij een situatie van straffeloosheid moeten laten bestaan.